سنگ‌های مرمریت از زیباترین سنگ‌های ساختمانی شناخته شده هستند. این سنگ‌ها برای خلق نمایی متفاوت در بسیاری از فضاهای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تنوع گسترده در طرح و رنگ آن‌ها را برای انواع سلیقه‌های مختلف جذاب نموده است. سنگ مرمریت یکی از متنوع ترین و فراوان ترین سنگ های طبیعت هستند که به رنگ ها و طرح های مختلف در طبیعت یافت می شوند.
آنچه مرمریت‌ها را بیش از هرچیزی مورد توجه قرار داده است، طرح‌های در هم پیچیده و رنگ‌های طبیعی آن‌هاست. بیش از 40 نوع مرمریت برای دکوراسیون فضاهای داخلی وجود دارد که هریک دارای رنگ و شکلی متفاوت از دیگر مرمریت‌ها هستند. در این مطلب به بررسی دلایلی که منجر به خلق این تفاوت‌ها شده است، می‌پردازیم؛
![رنگ‌های مرمریت]()
آنچه در مورد مرمریت باید بدانیم
پیش از هرچیزی بهتر است مختصری با سنگ مرمریت، مشخصات و کاربردهای آن آشنا شوید. مرمریت یا به عبارتی “marble” برگرفته از واژه‌ی یونانی “marmarom” به معنای سنگی کریستالی و درخشان است.
این نوع سنگ از دگرگونی دولومیت CaMg(CO₃)₂ یا سنگ آهک در دما و فشار بالا تشکیل می‌شود. مرمریت‌ها از نظر استحکام و سایر خواص مکانیکی در رده‌های متفاوتی قرار می‌گیرند.
برخی مرمریت‌ها از استحکام و مقاومت بالایی برخوردارند. از این رو برای نصب در نمای خارجی بنا مناسبند. اما گروهی دیگر از این سنگ‌های زینتی در تماس با رطوبت، آلودگی و عوامل محیطی مخرب دچار فرسایش و تغییر رنگ خواهند شد. از این رو این مرمریت‌ها بیشتر در فضاهای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ساخت مجسمه، نمای داخلی و بیرونی بناها از عمده مصارف مرمریت‌هاست.
چرا مرمریت دارای رنگ‌های متفاوت است؟
با توجه به تنوع رنگی که در مرمریت‌ها وجود دارد، این سوال پیش می‌آید که منشا اختلاف رنگ چه عواملی هستند؟ برای پاسخ دقیق به این سوال لازم است عوامل تاثیرگذار در این پدیده بررسی شوند.
سنگ‌های استخراج شده از مناطق مختلف نشان می‌دهد که عواملی نظیر منطقه‌ی جغرافیایی معدن و ترکیبات مواد اولیه در خواص سنگ مرمریت تشکیل شده موثرند. در واقع این ترکیبات معدنی عامل ایجاد رنگ در مرمریت‌ها هستند. شدت رنگ‌ها هم نشان دهنده‌ی درصد ترکیبات تشکیل دهنده‌ی سنگ است.
در حال حاضر مرمریت‌های استخراج شده از معادن مختلف دنیا دارای رنگ‌های سفید، سبز، زرد، سیاه، قرمز، صورتی و ... هستند. مرمریت معمولا سنگی است با زمینهی روشن که در اثر دگرگونی سنگ آهک یا دولومیت تشکیل شده است. وجود ناخالصی‌های مختلفی از جمله رس، اکسیدهای آهن، سیلیس، گوگرد، قیر، گرافیت و ... در ترکیب سنگ آهک منجر به تغییراتی در رنگ و طرح سنگ دگرگون یافته می‌شود.
عوامل موثر بر ایجاد رنگ در مرمریت‌ها
طرح و رنگ‌های زیبا و حیرت انگیزی که در مرمریت‌ها مشاهده می‌کنید، در نتیجه‌ی حضور ناخالصی‌ها و نیز شرایط فیزیکی محیط تشکیل شده است. در ادامه به بررسی هریک از این عومل پرداخته می‌شود؛
- ناخالصی: یکی از مهم‌ترین فاکتورها، ناخالصی است. هر عنصر معدنی که در ترکیب سنگ آهک یا دولومیت یافت شود، به عنوان ناخالصی شناخته می‌شود؛
- اکسید آهن: عامل ایجاد رنگ‌های زرد و قهوه‌ای در مرمریت‌ها اکسید آهن است. این ماده دارای دو اکسید 2 ظرفیتی و 3 ظرفیتی است که هریک رنگ متفاوتی دارند.
- آهن و فلدسپار: ترکیب این دو ناخالصی تشکیل دهنده‌ی رنگ صورتی و قرمز است. به نسبت اینکه چه مقدار از هریک در دولومیت وجود داشته باشد، رنگ نهایی متفاوت خواهد بود. افزایش درصد آهن مرمریت را به سمت زمینهی قرمز و افزایش فلدسپار سنگ را به صورتی متمایل می‌کند. شدت هریک از این رنگ‌ها هم نشان دهنده‌ی بالا بودن میزان این ناخالصی‌هاست.
- سرپنتین” Serpentine”: سرپنتین به گروهی از کانی‌های سبز رنگ گفته می‌شود که دارای مقادیر متفاوتی آهن، نیکل، منگنز، روی، منیزیم و سیلیسیم در ساختار خود هستند. حال وجود این گروه از کانی‌ها در ترکیب سنگ آهک طیف وسیعی از رنگ‌های سبز را ایجاد می‌کند.
- پورفیری” Porphyry”: پورفیری گروهی از سنگ‌های آذرین هستند. این ماده از کریستال‌های دانه درشتی همچون فلدسپار یا کوارتز که در زمینهی غنی از سیلیکات پراکنده شده است، تشکیل می‌شود. این ترکیبات عامل ایجاد رنگ بنفش در مرمریت‌ها هستند.
![رنگ‌های مرمریت]()
- گوگرد: این ماده اگرچه در شرایط دمایی بالا حذف می‌شود، اما یکی از دلایل ایجاد رنگ زرد و قهوه‌ای در مرمریت‌هاست.
- قیر و گرافیت: وجود هریک از ترکیبات گرافیت، قیر و ذغال سنگ در سنگ آهک عاملی برای ایجاد تیرگی در مرمریت‌ها هستند. مرمریت‌های سیاه یکی از زیباترین و لوکس‌ترین سنگ‌های زینتی هستند که در نتیجه‌ی دگرگونی گرافیت و سنگ آهک تشکیل شده‌اند.
- کروم: وجود رگه‌های طلایی در برخی از انواع مرمریت‌ها نشان از وجود عنصر کروم در ترکیب سنگ آهک و یا دولومیت است.
- منگنز: این عنصر به مقدار متفاوت در برخی از سنگ‌های مرمریت وجود دارد. کارشناسان وجود این عنصر را از روی رگه‌ها و الگوی بنفش در ظاهر سنگ مرمریت تشخیص می‌دهند.
علاوه بر ناخالصی‌های ذکر شده بسیاری از مواد معدنی دیگری ممکن است در ترکیب سنگ آهک وجود داشته باشند. تداخل این مواد معدنی در نقاط مختلف از سطح کره زمین، منجر به خلق مرمریت‌هایی با رنگ و الگویی متفاوت می‌شود.
- گرما: از آنجایی که سنگ‌های مرمریت در اعماق زمین تشکیل می‌شوند، در معرض گرمای قابل توجهی از سوی زمین قرار می‌گیرند. این گرما می‌تواند بسیاری از پیوندها را بشکند و ساختار مواد را دگرگون کند. در نتیجه اینکه در هر عمقی از زمین می‌توان شاهد رنگ‌های مختلفی از مرمریت‌ها باشیم.
- فشار: انباشته شدن سنگ آهک و سایر مواد معدنی در طول زمان منجر به ایجاد فشار بسیار زیادی بر سنگ‌های زیرین می‌شود. دو عامل فشار و گرما تشدید کننده‌ی شرایط دگرگونی سنگ آهک هستند.
- زمان: به نسبت اینکه چه مدت از زمان دفن مواد کربناتی گذشته است، رنگ و شکل ظاهری و حتی خواص مکانیکی سنگ مرمریت متفاوت خواهد بود.