سنگ مرمریت در تاریخ هنر جهان

در طول تاریخ بشر از وسایل اطراف خود در جهت ساخت ابزارهایی برای زندگی روزمره خود استفاده می کردند . در ابتدا هدف از ساخت این ابزارها برطرف کردن نیازهای اولیه و با رشد بشر با اهداف مذهبی و سیاسی تکامل پیدا کردند . ابزارهای ساخت بشر از ابتدا از مواد با دوام نظیر سنگ بوده است . در این بین سنگ مرمریت به سبب فراوانی و در دسترس بودن میزان زیادی از این ابزار را به خود اختصاص داده و به تدریج سنگ مرمریت به عنوان مهمترین متریال ساخت اشکال هنری قرار گرفت. در این مقاله سعی می کنیم به بررسی روند استفاده از سنگ مرمریت در تاریخ هنر بپردازیم.

بین النهرین

در طول میلیون ها سال بشر از سنگ های مرمریت و سنگهای دگرگونی برای ساخت سطوح صاف و قابل تراش دادن استفاده کرده است. در تمدن بین النهرین از سنگ مرمریت برای ساخت و شکل دادن احجام حیوانات طبیعی و خیالی استفاده شده است. استفاده از سنگ های دیگر نظیر دیوریت و سنگ آهک نیز مرسوم بوده است.

مصر

در تمدن مصر اانواع سنگ ها در مجسمه سازی کاربرد داشته که در بین آنها مرمریت و گرانیت بیشتر استفاده شده است. آنها از مرمریت بیشتر در ساخت اشکالی نظیر خدایان  فرعون سرستون های نگهبانان معبد استفاده کردند. بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که استفاده از سنگ مرمریت نسبت به بقیه سنگ ها تراش بهتری داشته و به راحتی می توان جزئیات چهره و لباس را در سنگ ایجاد کرد. 

یونان

در طول دوران آرکائیک در یونان که در قرن هشتم قبل از میلاد مسیح بوده . هنرمندان به طور وسیعی از سنگ های مرمریت در مجسمه سازی استفاده کردند. گرچه سبک کار هنرمندان واقع گرایی یا رئال بوده مجسمه ها طبیعی نیستند و نسبت اندازه و حرکات آنها اغراق شده است.

در طول دوره کلاسیک یونان 300 تا 500 سال قبل از میلاد مسیح . استفاده از سنگ های مرمریت در تولید آثار هنری در بین هنرمندان افزایش یافت . هنرمندان این دوره مهارت بالایی در برجسته سازی و ایجاد جزئیات بیشتر در مجسمه ها داشتند.

در طول دوره هلنیستی 323 قبل از میلاد مسیح تا 31 بعد از میلاد مسیح . هنرمندان شروع به تولید مجسمه هایی با رفتار طبیعی و همراه با حرکت کردند که در بسیاری از آثار یونان دیده می شود.

رم

در تمدن روم آثار مجسمه سازی به دو گروه تقسیم می شود : پرتره و نیم تنه که از روی مجسمه های برنزی یونانی اقتباس شده است.در طول دوره جمهوری در روم هنرمندان پرتره های افرادی مانند: سیاستمداران افسران ارتش مورخان را بصورت سردیس تولید می کردند.

در دوره امپراطوری روم 31 سال قبل از میلاد مسیح تا 476 سال بعد از میلاد مسیح سنگ های مرمریت جایگزین مجسمه های برنزی شدند و بیشتر مجسمه ها بصورت تمام قد ساخته شدند.

اروپا در سده های میانی

در طول سده های میانی (قرن 5 تا 15 میلادی) هنرمندان ایتالیایی از سنگ هایی مجسمه میساختند که معادن آنها از اطراف منطقه زندگی خودشان تامین می شد و یا قطعاتی بودند که در جنگ ها تخریب شده بودند . برخلاف مجسمه های دوران باستان هنرمندان سنگ مرمریت را به صورت سبک رئالیسم و یا بصورت تصورات ساده به مجسمه تبدیل می کردند و چهره ها و اندام ها در اندازه طبیعی خود بود و یا بصورت مجسمه های کوچک در محراب کلیساها مورد استفاده قرار می گرفت.

توضیح عکس: محراب با مسیح . باپتیست و مارگارت قدیس : Andrea da Giona در سال 1434 میلادی . موزه متروپولیتن نیویورک

در خارج از ایتالیا هنرمندان نیز به مجسمه سازی علاقه مند بودند اما با استفاده از موادی نظیر سنگ های دیگر . آهن و چوب به خلق آثار می رداختند. چون سنگ مرمریت به آسانی در دسترس نبود و قیمت آن نیز بالا بود .  بنابراین در سایز های کوچک و بصورت محدود مورد استفاده قرار گرفت .

توضیح عکس : ملکه : موزه متروپولیتن نیویورک 1350 میلادی

عصر رنسانس

در طول دوره رنسانس (قرن 14 تا 17 میلادی) هنرمندان هنرهی کلاسیک را بصورت گسترده تغییر دادند . یکی از عناصر هنر رنسانس احیای مجسمه های سنگی و استفاده وسیع از مرمریت در مجسمه سازی بوده است.

رنسانس در ایتالیا

در طول رنسانس در ایتالیا هنرمندان به طرح های طبیعی و ناتورالیسم علاقه مند شدند . هر چند هنرمندان مشهوری نظیر لئورناردو داوینچی و بوتیجلی بیشتر در زمینه نقاشی و طراحی مشهور شدند . میکل انژ به عنوان یک مجسمه ساز مشهور در این عصر شناخته شد و به طور عمده ای از مرمریت در مجسمه سازی استفاده کرد یکی از شاهکارهای او مجسمه داوود می باشد.

توضیح عکس: مجسمه داوود از میکل آنژ در سال 1504 . گالری آکادمی فلورانس. ایتالیا

رنسانس شمالی

تاثیر دوره رنسانس ایتالیا در کشورهای شمالی منطقه آلپ نظیر هلند بلژیک آلمان و فرانسه و انگلیس را رنسانس شمالی می گویند . در این کشورها سبک خاص و جدیدی مشابه شبک های ایتالیا رونق گرفت و مانند هنرمندان ایتالیایی هنرمندان این کشورها نیز تغییر زیادی در سبک کلاسیک خود ایجاد کردند هر چند کمتر از مرمریت و بیشتر از آهن و چوب استفاده کردند . یکی از مشهورترین مجسمه های مرمریت در این دوره مجسمه موسی توسط هنرمند هلندی کلوس اسلوت بود.

توضیح عکس:مجسمه موسی . ساخته شده توسط کلوس اسلوت . در موزه دژوئن . فرانسه

دوره باروک

در دوره باروک اوایل قرن 17 تا پایان قرن 18 میلادی علاقه زیادی به خلق آثار درآماتیک با ظاهر پیچیده و تزئینات فراوان دیده می شود. مجسمه های مرمریت در این دوره توسط هنرمندانی نظیر جیان لورنزو و برنینی ساخته شد که همراه با جزئیات و نقوش پیچیده و رفتار و حرکات در صورت و اندام ها دیده می شود.

توضیح عکس: نشاط ترزای قدیس . نگهدای در Santa Maria della vitta , Italy

دوران جدید

هنرمندان مدرن نظیر کنستانتین برانکوشی از روش ها و طرح های دوره های قبلی فاصله گرفته و قطعات مرمریت را همراه با خطوط هندسی و انتضاعی و با نقوش بدوی ترکیب کردند.

توضیح عکس: پرتره دوشیزه پوگانی . موزه هنر فیلادلفیا